Waarom een nieuwe scanner?

De technologische evolutie creëert kansen om bepaalde taken efficiënter aan te pakken, zo ook sigarettenfraude en drugssmokkel opsporen via scanning. De backscatter is een mobiel, compact en zeer wendbare scanner (het past in een eenvoudige bestelwagen) waardoor hij kan ingezet worden in een beperkte ruimte.

De scanner kan immers gewoon voorbij het te scannen voorwerp rijden om de nodige beelden op te slaan. Hierdoor kunnen meer vrachten en goederen worden gecontroleerd binnen een kortere tijdspanne (in optimale omstandigheden kunnen er tot 180 geselecteerde containers per shift van 8 uur gecontroleerd worden). Tot slot zijn er slechts een chauffeur en een beeldanalist nodig om de backscatter te bedienen, wat leidt tot een efficiënter gebruik van mankracht. Bij de grote klassieke mobiele scanners is er immers een minimumbezetting van vijf medewerkers.

Hoe werkt deze scanner?

De technologie gebruikt in de backscatter is gebaseerd op elektrisch opgewekte röntgenstraling (bv. zoals in ziekenhuizen of bij de tandarts). De opgewekte straling weerkaatst (‘to backscatter’) door het gescande voorwerp en wordt opgevangen in de richting van waaruit de straling komt (door de detectoren). Op basis hiervan krijgt de douane een digitaal beeld te zien.
Om te voorkomen dat levend weefsel stralingsschade oploopt, wordt de scanner automatisch uitgeschakeld zodra een persoon de grens van de beveiligde zone betreedt (binnen twee meter achter het te scannen object).

Met welk doel?

De backscatter wordt vooral ingezet in de strijd tegen sigaretten- en drugssmokkel. De sigarettensmokkel zorgt immers niet alleen voor een groot fiscaal verlies door het ontduiken van douanerechten, accijnsrechten en btw. Het brengt ook de volksgezondheid in gevaar door namaak van grote merken en productie van de zogenaamde ‘cheap whites’, die schadelijke substanties bevatten.

In de wereld van de drugssmokkel wordt vaak gebruik gemaakt van rip-off, waarbij men drugs verstopt in containers met legitieme goederen in het land van oorsprong. Als de containers aankomen in het land van bestemming staan handlangers klaar om die drugs uit de containers te halen. De backscatter laat toe om bij geselecteerde containers direct ter plaatse te gaan, zodat de handlangers geen kans meer krijgen.

De AAD&A staat niet alleen

In de haven is er een duidelijke wil van alle betrokken partijen om nauw samen te werken om bepaalde vormen van criminaliteit efficiënter te bestrijden. Op de eerste plaats zijn dat de havenautoriteiten en de containerterminals, maar ook de federale politie met wie de douane in 2012 een protocolakkoord heeft gesloten.

In het kader van de bescherming van de financiële belangen van de Europese Gemeenschap verleende het Europees Bureau voor Fraudebestrijding (OLAF) subsidies voor de aankoop van de backscatter, het veiligheidsmateriaal en de opleiding van de operatoren.

Resultaten?

Minder dan een week na de officiële voorstelling van de backscatter in Antwerpen (op 15 oktober 2014) heeft dit technologisch hoogstandje reeds haar waarde bewezen. Niet minder dan 47,16 kg cocaïne werd door de douane (via een samenwerking tussen de backscatter en de Opsporingsdienst) gevonden binnenin de wand van het mechanische koelcompartiment van een gekoelde container.