¹ Het gaat hier om voorzieningen waarvoor het administratief dossier ter griffie werd neergelegd. Sinds 6 april 1999 beslist de gewestelijke directeur als administratieve overheid over de bezwaarschriften met inbegrip van de aanslagjaren vóór het aanslagjaar 1999. De beslissing is dus van administratieve aard en heeft geen jurisdictioneel karakter. Na een beslissing van de gewestelijke directeur is de rechtbank van eerste aanleg bevoegd en niet meer het hof van beroep zoals voorheen. De fiscale geschillenregeling wordt dus toevertrouwd aan de rechterlijke macht en wordt behandeld volgens de regels van het Gerechtelijk Wetboek. De fiscale rechtbanken van eerste aanleg zijn exclusief bevoegd om kennis te nemen van de geschillen betreffende de toepassing van de belastingwet, ongeacht het bedrag dat op het spel staat.

² De administratie heeft enkel kennis van de ingeleide vorderingen voor de rechtbanken op het ogenblik dat de griffie haar hiervan op de hoogte brengt. Aangezien er een bepaalde termijn verstrijkt tussen het neerleggen van de vordering op de griffie en de kennisgeving ervan aan de administratie, verkeert deze laatste niet in de mogelijkheid om het aantal vorderingen te kennen die werkelijk tijdens het kalenderjaar werden ingeleid. Enkel de statistieken bijgehouden door de FOD Justitie kunnen die informatie verstrekken.

Tijdens het jaar 2014 werden, van de 2.741 ingeleide zaken, 2.126 voorzieningen ingeleid in eerste aanleg, 525 voorzieningen in beroep en 90 voorzieningen in cassatie.

³ Met inbegrip van de tussenvonnissen en -arresten die de zaak naar een ander hof of een andere rechtbank verwijzen.Een nieuwe procedure werd van kracht in maart 1999. Die nieuwe procedure laat de belastingplichtige toe zich tot de rechtbank van eerste aanleg te wenden, ofwel na een beslissing genomen door de administratie, ofwel na een wachttermijn van zes maanden (negen maanden in geval van aanslag van ambtswege). Sinds maart 1999 verloopt de fiscale procedure volgens het gemeen recht (behalve enkele bijzondere bepalingen opgenomen in het Wetboek van de inkomstenbelastingen). Voor die wetswijziging moest de belastingplichtige wachten tot de administratie een beslissing had genomen dewelke enkel bij het hof van beroep kon worden betwist. De bepalingen die deze procedure bij het hof van beroep regelen, zijn opgeheven sinds 1999 maar blijven de procedures beheersen die op het ogenblik van de inwerkingtreding van de wetten van 15.03.1999 en 23.03.1999 hangende waren.

Oude procedure

Op 31.12.2014 waren nog 2.020 geschillen in behandeling bij de hoven van beroep, tegenover 2.187 op 31.12.2013. Op de nog in behandeling zijnde dossiers op het einde van het jaar waren er 1.426 zaken (1.060 Franstalige en 366 Nederlandstalige) te behandelen door het Hof van beroep te Brussel.

Gelet op het aantal in 2014 afgesloten zaken, valt het te vrezen dat het nog jaren zal duren alvorens de geschillen daterend van vóór 1999 afgehandeld zullen zijn. Daarbij mag niet worden vergeten dat de ouderdom van die geschillen dikwijls nog het in staat stellen van de zaken bemoeilijkt (overlijden van de belastingplichtige en noodzaak tot het opzoeken van de erfopvolgers, ontbonden vennootschappen en opzoeken van vereffenaars...).

Op de 167 arresten die in 2014 werden geveld, waren er slechts 28 ongunstig voor de Staat of minder dan 16 %. Er werden 4 arresten door het Hof van Cassatie geveld, allebei gunstig voor de Staat.

Nieuwe procedure

Bij de rechtbanken van eerste aanleg is het aantal ingeleide zaken (2.126) licht gedaald ten opzichte van het jaar 2013 (2.196). We behouden aldus het gemiddelde van de jaren 2008 tot 2010. Met voldoening kan niettemin worden vastgesteld dat het aantal hangende zaken blijft dalen (12.941 eind 2013 tegen 12.062 eind 2014).

De zaken in eerste aanleg (12.062) worden op basis van de taal als volgt verdeeld: 2.381 geschillen in het Nederlands, 338 geschillen in het Duits (rechtbank van Eupen) en 9.343 geschillen in het Frans. De meest belaste rechtbanken zijn Brussel (2.962 hangende zaken waarvan 338 zaken in het Nederlands en 2.624 zaken in het Frans), Bergen (2.697 hangende zaken), Namen (1.811 hangende zaken), Luik (1.171 hangende zaken), Antwerpen (763 hangende zaken) en Gent (445 hangende zaken).